سردرد تنشی (Tension Headache) چیست و چه علائمی دارد؟
شایع‌ترین نوع سردرد، سردردهای تنشی یا Tension Headache است. سردرد تنشی یک نوع سردرد معمولی است که ممکن است به دلیل استرس، فشار نفسی یا وضعیت‌های ناهنجاری در عضلات گردن و سر ایجاد شود. سردرد تنشی معمولا به صورت یک درد ملایم است که در قسمت‌های مختلف سر ظاهر می‌شوند. سردردهای تنشی به آرامی شروع می‌شوند و فرد در هر دو طرف سر خود احساس درد دارند. سردرد هر چقدر هم که ملایم باشد و با درد زیادی همراه نباشد، مزاحم و آزار دهنده است. با توجه به اهمیت سردرد تنشی (Tension Headache) مهم است که علائم آن را بشناسیم تا در صورت لزوم به دکتر متخصص سردرد مراجعه کنیم. مهمترین این علائم عبارت‌اند از:
- معمولا درد ناشی از سردرد تنشی ناگهانی، خفیف و ملایم است.
- این درد در تمامی قسمت‌های سر، شانه و گردن احساس می‌شود.
- این نوع از سردردها بدون تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور و صدا همراه است.
- در بسیاری از موارد، فعالیت‌های روزانه مثل کارهای دفتری یا کارهای صنعتی می‌توانند درد ناشی از سردرد تنشی را بیشتر کند.
- افسردگی نیز می‌توانید، یکی از دلایل بروز سردرد تنشی باشد. اگر سردردهای تنشی را تجربه می‌کنید، بهتر از با یک روانشناس صحبت کنید.
داشتن علائم بالا لزوما به معنی سردرد تنشی نیست، تشخیص اصلی این عارضه با دکتر است. بنابراین بهتر است اگر دچار چنین علائمی شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
انواع سردرد تنشی
همانطور که میدانید؛ انواع سردرد به دلایل مختلف وجود دارد. سردردهای تنشی معمولا در دو نوع سردرد مزمن و اپیزودیک ظاهر می‌شوند. در ادامه شما را با این دو نوع سردرد آشنا خواهیم کرد. در سردرد تنشی اپیزودیک سردرد به صورت حملات اپیزودیک ظاهر می‌شود و معمولاً با وضعیت‌های تنش‌زا یا استرسی همراه است. این نوع سردرد خودش دارای دو نوع مکرر و غیر مکرر است که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
سردرد تنشی اپیزودیک غیر مکرر
سردرد تنشی اپیزودیک غیر مکرر به معنای ظهور نادر این نوع سردرد عصبی است. در این نوع از سردرد شما حداقل 10 بار در طول یکسال دچار سردرد خواهید شد. سردرد تنشی اپیزودیک غیر مکرر ممکن است از 30 تا 7 روز به طول بیانجامند. ممکن است شخصی که به این نوع سردرد دچار شده به شدت به نور و صدا حساس باشد اما به هیج عنوان سردرد فرد با حالت تهوع و استفراغ همراه نیست.
سردرد تنشی اپیزودیک مکرر
سردرد تنشی اپیزودیک مکرر یک نوع سردرد تنشی است که به صورت دوره‌های تکراری ظاهر می‌شود. در این حالت، فرد تجربه حملات سردرد تنشی را با فواصل زمانی مشخص دارد. تعداد و فاصله زمانی بین حملات می‌تواند متغیر باشد و برخی افراد ممکن است حتی چندین حمله در ماه تجربه کنند. علائم این نوع سردرد ممکن است شامل درد ملایم یا متوسط در مناطق مختلف سر باشد.
اگر تعداد سردردهایی که شما در طول یک سال تجربه می‌کنید، بیش از 10 مرتبه در طول سال باشد (1 تا 14 روز در طول یک ماه)؛ سردرد از نوع اپیزودیک مکرر است. درد این نوع از سردردها ممکن است از 30 تا یک هفته طول بکشد. این امکان وجود دارد، شخصی که به این نوع سردرد دچار شده به شدت به نور و صدا حساس باشد اما به هیج عنوان سردرد فرد با حالت تهوع و استفراغ همراه نیست.
* اگر شما دچار سردردهای اپیزودیک هستید، این احتمال وجود دارد که در آینده سردردهای اپیزودیک شما به سردردهای مزمن تبدیل شود؛ پس بهتر است مراقب باشید.
بیشتر بخوانید: درمان میگرن با آرتی ام اس
سردرد تنشی مزمن (CTTH)
سردرد مزمن تنشی یا CTTH (Chronic Tension-Type Headache) یک نوع سردرد تنشی است که به صورت مداوم یا دائمی ظاهر می‌شود. این نوع سردرد ممکن است برای شخص مبتلا تا 15 روز در ماه یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد. به‌طور کلی اگر سردردهای شخص پانزده روز در ماه یا بیشتر به طول بیانجامد، سردرد مزمن شناخته می‌شوند. از ویژگی‌های CTTH می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در این نوع از سردرد عصبی درد ملایم تا متوسط در دو طرف سر ظاهر می‌شود. این درد می‌تواند به گردن و شانه‌ها هم انتقال یابد.
- این نوع سردرد ممکن است تأثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد و باعث محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره شود.
پیشگیری از سردرد تنشی
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، پس شما هم قبل از اینکه به فکر درمان سردرد تنشی باشید، بهتر است به سراغ پیشگیری از سردرد تنشی بروید. برخی راه‌هایی که ممکن است به کاهش و پیشگیری از سردرد تنشی کمک کنند عبارت‌اند از:
- استرس یکی از مهمترین عوامل سردرد عصبی است. با مدیریت استرس و اضطراب می‌توانید از بروز این عرضه پیشگیری کنید. از روش‌های مدیریت استرس مثل تمرینات تنفسی، یوگا، یا مدیتیشن برای کنترل استرس استفاده کنید.
- فعالیت‌های ورزشی معتدل، مثل پیاده‌روی یا شنا، می‌توانند به کاهش تنش و افزایش آگاهی بدنی کمک کنند.
- یک خواب به مدت کافی و با کیفیت بالا می‌تواند در کاهش احتمال ظهور سردرد تنشی موثر باشد.
- تغذیه سالم، مصرف آب کافی و جلوگیری از مصرف مضرات مثل الکل، دخانیات و .. می‌توانند در پیشگیری از سردرد تنشی مفید باشند.
- ایجاد آرامش در محیط کاری، استفاده از تکنیک‌های مدیریت زمان، و تنظیم صندلی و میز کار مطابق با اصول ارگونومی می‌تواند تأثیرگذار باشد.
- خستگی چشم و خستگی بدن نیز می‌تواند از دلایل ایجاد سردرد عصبی باشد. بهتر است تایمی از روز را برای استراحت در نظر بگیرید.
بیشتر بخوانید: سردرد پریودی چگونه درمان می‌شود؟
درمان سردرد تنشی
برای درمان سردرد تنشی، راهکارهای مختلفی وجود دارد. در ادامه، چندین رویکرد معمول درمانی آورده شده است:
درمان خانگی سردرد تنشی
برخی راهکارهای درمان خانگی ممکن است در کاهش سردرد تنشی کمک کنند. اما قبل از هرگونه درمان خودسرانه، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. در اینجا چندین راهکار خانگی برای کمک به کاهش سردرد تنشی آورده شده است:
- ماساژ دهانه گلو و نواحی گردن می‌تواند به کاهش تنش عضلات کمک کند.
- تمرینات تنفس عمیق می‌توانند به تسکین تنش و استرس کمک کنند. نفس‌های عمیق و آرام بازدهی خوبی دارند.
- بو کردن برخی از رایحه‌ها مانند نعناع یا رزماری می‌تواند به تسکین درد ناشی از سردرد تنشی کمک کند.
- ممکن است با خوابیدن سردرد شما خاتمه پیدا کند.
- انجام ورزش منظم و روزانه می‌تواند به درمان و فرار از سردرد عصبی کمک کند.
- سعی کنید تمامی وعده‌های غذایی را به جا آورید. به هیچ عنوان هیچ وعده غذایی به خصوص صبحانه را حذف نکنید.
- خوردن غذاهای سنگین و چرب می‌تواند باعث بروز سردردهای عصبی شوند، از خوردن این غذاها به خصوص در وعده شما خودداری کنید.
- قرار دادن یک کمپرس سرد یا گرم بر روی ناحیه گردن و شانه می‌تواند تسکین درد فراهم کند.
- در هنگام مواجهه با سردردهای تنشی از نگاه کردن به صفحه نمایش لب تاب، تلفن همراه و تلویزیون خودداری کنید.
به یاد داشته باشید که اثربخشی این راهکارها ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. اگر سردرد تنشی به طور مداوم ادامه دارد یا شدت آن زیاد است، حتماً با پزشک خود مشاوره کنید.
درمان سردرد تنشی در طب سنتی
اگر عادت به مصرف مسکن‌ها و سایر داروها را ندارید و ترجیح شما تب سنتی و درمان گیاهی است، بهتر است به سراغ این روش درمان بروید. دم نوش‌های گیاهی زیر می‌توانند به درمان سردرد عصبی کمک کنند.
- چای بابونه
- چای دارچین
- چای سبز
- چای زنجبیل
- چای ماسالا
این دم نوش‌ها که درست کردن آنها ساده است و وقت زیادی از شما نمی‌گیرد، می‌تواند به درمان سردرد تنشی کمک بسیار زیادی کند. بهتر است بدانید که نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند چای، قهوه و نوشابه محرک سردردهای عصبی هستند. بهتر است تا جایی که می‌توانید از خوردن این نوشیدنی‌ها صرف نظر کنید.
درمان فوری سردرد تنشی
برای اینکه به سرعت از شر سردرد تنشی راحت شوید، تنها یک راه پیش روی شما است و آن هم استفاده از مسکن‌های دارویی است. برخی مسکن‌ها مانند استامینوفن، ایبوپروفن، آسپیرین و سایر داروهای بدون نسخه می‌تواند در تسکین این نوع از سردردها کمک کننده باشد. در برخی از مواقع این داروها نمی‌تواند، سردرد را کنترل کنند. در چنین شرایطی بهتر است تا هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
آیا سردرد تنشی قابل درمان است؟
در بسیاری از موارد شما با خوردن داروهای بدون نسخه از شر سردردهای تنشی راحت خواهید شد. اما به یاد داشته باشید که استفاده بیش از حد از این داورها ممکن است، سردردهای تنشی اپیزودیک را به سردردهای مزمن تبدیل کند. اگر سردردهای شما به درجه‌ای برسند که با کمک مسکن قادر به مهار آنها نباشید، پزشک معالج ممکن است برای درمان سردرد عصبی از داروهایی مانند بتا بلاکرها، سدیوم دیوال پرواکس، ایندومتاسین، ناپروکسن و .. استفاده کند. در کل باید بدانید که این سردردها از نوع قابل درمان هستند و شما به راحتی با کمک داروها و تغییر در سبک زندگی خود می‌توانید از شر آنها راحت شوید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
موارد زیر بسیار مهم هستند و توصیه می‌کنیم که بلافاصله پس از احساس آنها، به پزشک مراجعه کنید.
- سردردهای شدید که انجام هر فعالیتی را برای شما سخت کرده است.
- سن شما بیشتر از 50 سال است و هیچگونه سابقه قبلی از سردرد ندارید.
- علاوه بر سردرد مشکلاتی مانند کاهش بینایی، مشکلات حرکتی و .. برای شما به وجود می‌آید.
- اگر باردار هستید، ممکن است سردرد شما به دلیل مصرف یک داروی خاص باشد.
- اگر برای رفع سردرد در یک هفته بیش از سه بار مسکن می‌خورید، باید به دکتر معالجه کنید.
- اگر مسکن‌ها قادر به تسکین درد شما نیستند.
- اگر دچار تب می‌شوید.
- اگر در چند ماه گذشته ضربه سنگینی به سر شما وارد شده باشد.
جمع‌بندی
سردرد تنشی یک از رایج‌ترین نوع سردرد است که افراد بسیار زیادی را رنج می‌دهد. همانطور که مشاهده کردید، امکان درمان سردرد عصبی با دارو و تغییر سبک زندگی وجود دارد. اما اگر سردردهای شما بسیار شدید و همراه با علائم است بهتر است به علائم خود به صورت جدی توجه کنید و در صورت نیاز، با پزشک خود مشاوره کنید. درمان سردرد تنشی ممکن است نیاز به ترکیبی از روش‌های مختلف داشته باشد که با توجه به ویژگی‌های شخصیتی و علائم شما، دکتر مریم سلیمانی باتوجه به تخصص خود می‌تواند بهترین برنامه درمانی را تعیین کند. به سلامتی خود اهمیت دهید و به توصیه‌های پزشک خود عمل کنید.